Οι συναισθηματικοί δεσμοί που δημιουργούμε με τους άλλους είναι το θεμέλιο της επιβίωσης και της εξέλιξης μας. Από τη βρεφική ηλικία αναζητούμε συναισθηματική φροντίδα και ασφάλεια από ένα φροντιστή και έτσι από πολύ νωρίς ανάλογα με το οικογενειακό πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνουμε αναπτύσσουμε διαφορετικά μοτίβα συναισθηματικής σύνδεσης που μας καθορίζουν σε όλες τις σημαντικές σχέσεις της μετέπειτα ενήλικης ζωής μας.

Τι είναι η θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού;

“ Attachment – Προσκόλληση είναι ένας βαθύς και μόνιμος συναισθηματικός δεσμός που συνδέει δύο πρόσωπα κατά τη διάρκεια του χρόνου’’ ( Ainsworth, 1973, Bowlby, 1969).  Η θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού τεκμηριώθηκε επιστημονικά από τον Άγγλο ψυχίατρο John Bowlby ο οποίος τη περίοδο του 1930 εργαζόταν με παιδιά που παρουσίαζαν συναισθηματικές δυσκολίες. Μέχρι τότε η επικρατούσα επιστημονική άποψη ήταν η φροϋδική ότι δηλαδή τα παιδιά επηρεάζονται από τις βασικές τους ανάγκες όπως η τροφή και όχι από το περιβάλλον από το οποίο μεγαλώνουν. Ο Bowlby όμως ενώ εργαζόταν με παιδιά που παρουσίαζαν κάποια παραβατική συμπεριφορά διαπίστωσε ότι είχαν δυσκολία στο να δημιουργήσουν στενές σχέσεις με τους άλλους. Ερευνώντας το οικογενειακό τους ιστορικό διαπίστωσε ότι τα περισσότερα από αυτά είχαν αποκοπεί από την οικογένεια τους σε σχετικά νεαρή ηλικία. Μετά από έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μορφή του συναισθηματικού δεσμού που αναπτύσσεται μεταξύ του παιδιού από τη βρεφική ηλικία και του γονιού – φροντιστή είναι το κλειδί για μια υγιή φυσιολογική εξέλιξη. Η κεντρική ιδέα της θεωρίας του δεσμού είναι ότι οι φροντιστές ( κυρίως μητέρα – γονείς) που είναι διαθέσιμοι και ανταποκρίνονται στις ανάγκες του βρέφους του δίνουν τη δυνατότητα να μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που του δημιουργεί σταθερότητα και ασφάλεια.  Το βρέφος αντιλαμβάνεται ότι ο φροντιστής του θα είναι πάντα διαθέσιμος και έτσι αναπτύσσει σταθερές βάσεις για να αντιμετωπίσει στη πορεία το κόσμο.

Το να θέτουμε όρια σημαίνει ότι εκτιμάμαι  τον εαυτό μας σαν μια ξεχωριστή οντότητα με ανάγκες και επιθυμίες που πιθανόν να διαφέρουν από αυτές των άλλων.  Είναι επομένως η «τέχνη» του να είμαστε ο εαυτός μας ενώ βρισκόμαστε σε μια σχέση. Η επιβολή ορίων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να δηλώσουμε τη ταυτότητα και τη προσωπικότητα μας καθώς επίσης και ένας καθοριστικός παράγοντας για τη πνευματική μας υγεία και ισορροπία. Τα όρια που θέτουμε μπορεί να είναι ή πολύ αυστηρά ή πολύ χαλαρά με τα υγιή όρια να βρίσκονται κάπου στο ενδιάμεσο. Μαθαίνοντας να φροντίζουμε και να αγαπάμε τον εαυτό μας αναπτύσσουμε και την ικανότητα να θέτουμε υγιή όρια.

Για τους περισσότερους ανθρώπους η δέσμευση σε μια σχέση είναι ένα αυτονόητο και φυσιολογικό γεγονός. Για κάποιους όμως το κεφάλαιο σχέσεις δεν είναι κάτι εύκολο γιατί νιώθουν φόβο, πίεση και άγχος στη προοπτική μιας σοβαρής γνωριμίας. Τα άτομα που έχουν φόβο δέσμευσης επιθυμούν να δημιουργήσουν μια σχέση με προοπτική όμως υπερισχύει ο φόβος τους με αποτέλεσμα να φεύγουν από μια σχέση μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.

Τα άτομα με προβλήματα δέσμευσης συνήθως δεν δημιουργούν μακροχρόνιες σχέσεις πέραν κάποιων εβδομάδων η  μηνών η ακόμα και αν είναι με κάποιο πρόσωπο για ικανό  χρονικό διάστημα μόλις η σχέση εξελιχθεί σε κάτι βαθύτερο και ουσιαστικό επιλέγουν να αποδράσουν γιατί οι φόβοι τους αναβιώνουν.

Όποιος εμπλέκεται σε μια συναισθηματική σχέση με έναν νάρκισσο συχνά αναρωτιέται «Με αγαπάει πραγματικά;» «Μ ’εκτιμάει;» Η απάντηση είναι δύσκολη και περίπλοκη γιατί απλά η έννοια της αγάπης ανάμεσα σ ’ένα συναισθηματικά υγιή άνθρωπο και σ ‘ένα νάρκισσο είναι τελείως διαφορετική. Μια υγιής σχέση είναι η ένωση δύο ατόμων ξεχωριστών όπου ο ένας αποδέχεται τη προσωπικότητα του άλλου. Η αγάπη κινητοποιεί το άτομο να μάθει τα θέλω, τις ανάγκες και τα όνειρα του άλλου και να του παρέχει συναισθηματική ασφάλεια και στήριξη. Παίρνει χαρά από την ευτυχία του συντρόφου του και προσπαθεί να μη τον πληγώνει. Όμως αυτό δεν ισχύει για ένα νάρκισσο.

Όλοι μας σε κάποια φάση της ζωής μας επιθυμούμε την αποδοχή των άλλων.Eιδικότερα στη παιδική αλλά και στη εφηβική μας ηλικία επιδιώκουμε την επιβράβευση από τους γονείς τους δασκάλους αλλά και από τους φίλους μας.
Όμως θα πρέπει να διαχωρίσουμε το υγιές συναίσθημα της αναγνώρισης από τον οικογενειακό και κοινωνικό μας περίγυρο από την ανάγκη για αποδοχή που λειτουργεί σαν ένα« επικίνδυνο ναρκωτικό »και καταστρέφει τη ζωή και την εξέλιξη του ατόμου.
Όταν διακαώς επιθυμούμε την επιβράβευση των άλλων καταλήγουμε στο να ζούμε μια ζωή που δεν επιθυμούμε αλλά μια ζωή που διαμορφώνεται από τις επιλογές των άλλων. Εγκαταλείπουμε τους στόχους και τα όνειρά μας γιατί κυνηγάμε την ολοκλήρωση του εαυτού μας από εξωτερικούς παράγοντες και όχι από τις πραγματικές μας ανάγκες.

Μία από τις πρωταρχικές ανάγκες του ατόμου είναι να αγαπήσει και να αγαπηθεί.
Στη πραγματικότητα όμως πολλοί άνθρωποι επιλέγουν λάθος συντρόφους με αποτέλεσμα να νοιώθουν δυστυχισμένοι στη σχέση τους.

Μερικοί μπορούν εύκολα να φύγουν από μια άρρωστη σχέση, για μερικούς όμως είναι επώδυνο και εγκλωβίζονται σε μια λάθος επιλογή ενώ γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο σύντροφός τους δεν είναι ο κατάλληλος.

Ποια είναι τα αίτια των λανθασμένων επιλογών μας;

Δεν τρώμε πάντοτε για να ικανοποιήσουμε τη βιολογική μας ανάγκη. Πολλοί καταφεύγουν στο φαγητό γιατί έτσι θεωρούν ότι θα διαχειριστούν το άγχος τους ή ότι θα αντιμετωπίσουν τυχόν αρνητικά τους συναισθήματα όπως θλίψη, μοναξιά ή πλήξη .Όμως μετά το φαγητό δεν νιώθουν καλύτερα γιατί και η άσχημη ψυχολογική τους κατάσταση παραμένει αλλά συγχρόνως νιώθουν και ενοχές για τα υπερφαγικά επεισόδια.

Οι γονείς έχουν τεράστια ευθύνη στο να μεγαλώσουν τα παιδιά τους κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τι σημαίνει όμως «καλός γονιός»; Καλός γονιός σε γενικές γραμμές είναι αυτός που δημιουργεί για το παιδί του ένα σταθερό, προστατευτικό, οικογενειακό περιβάλλον. Είναι ένα θετικό πρότυπο και συμμετέχει με υγιή τρόπο στη ζωή του παιδιού του. Οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την εξέλιξη των παιδιών τους. Οφείλουν να τους διαπαιδαγωγήσουν με σωστές αρχές και αξίες , να θέτουν όρια και να συμβάλουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών τους με διάλογο και σεβασμό στις επιθυμίες τους.

Η απόρριψη είναι μια εμπειρία που έχουν βιώσει όλοι οι άνθρωποι ακόμα και οι πιο πετυχημένοι . Το πρόβλημα είναι πως θα διαχειριστούμε αυτό το γεγονός αν δηλαδή θα είναι το εφαλτήριο για νέες προσπάθειες ή αν ο φόβος της απόρριψης θα μας παγιδέψει και θα μας αδρανοποιήσει. Αν καλλιεργήσετε την παράλογη πεποίθηση ότι οι γύρω σας δεν θα σας αποδεχθούν και θα σας απορρίψουν λόγω της προσωπικότητας σας, της εμφάνισης σας ή των πεποιθήσεων σας τότε ο φόβος σας αυτός θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην επαγγελματική, κοινωνική και προσωπική σας ζωή.