Πως να διαχειριστούμε το άγχος και τον πανικό στην εποχή του Covid- 19 ;
Ο όρος «πανδημία» από μόνος του έχει μια τρομακτική απήχηση. Πολλές φορές ο φόβος για το καινούργιο είναι πιο έντονος από την ίδια την ασθένεια γιατί το στοιχείο της αβεβαιότητας που υπάρχει είναι μη διαχειρίσιμο για τους περισσότερους ανθρώπους. Ο καθένας αντιδρά διαφορετικά σε στρεσσογόνες καταστάσεις . Αυτό εξαρτάται κυρίως από το υπόβαθρο του καθενός και από την κοινότητα στην οποία ζει.
Άτομα περισσότερο επιρρεπή σε εκδηλώσεις άγχους και πανικού είναι :
• Οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα.
• Τα παιδιά και οι έφηβοι.
• Όσοι ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας.
Οι εκδηλώσεις του άγχους κατά τη διάρκεια της πανδημίας μπορεί να εμφανιστούν με τα εξής συμπτώματα :
• Φόβος και έντονη ανησυχία για τη δική τους υγεία αλλά και των αγαπημένων προσώπων τους.
• Αλλαγές στις διατροφικές τους συνήθειες.
• Δυσκολία στον ύπνο και στη συγκέντρωση.
• Αυξημένη χρήση αλκοόλ, τσιγάρου και άλλων εθιστικών ουσιών.
• Επιδείνωση των χρόνιων ασθενειών ψυχικής υγείας.
• Πολλά άτομα λόγω του πανικού αγοράζουν προμήθειες για μεγάλο χρονικό διάστημα παρά τις διαβεβαιώσεις των αρχών ότι υπάρχει πληρότητα υλικών αγαθών γιατί αυτό θεωρούν ότι τους βοηθάει να ελέγξουν την κατάσταση.
Τρόποι για να θωρακίσετε την ψυχική σας υγεία :
• Βάλτε όριο στη πληροφόρηση σας. Μην εκτίθεστε υπερβολικά στη τηλεόραση και στο ίντερνετ γιατί έτσι ενισχύονται τα συναισθήματα του άγχους και της ανησυχίας.
• Φροντίστε τον εαυτό σας. Είναι σημαντικό να επικεντρωθείτε σε πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε και επιδρούν θετικά στην υγεία σας, όπως η υγιεινή διατροφή καθώς και η σωστή σωματική περιποίηση .
• Οργανώστε την καθημερινότητα σας έτσι ώστε να θωρακίσετε τη ψυχική σας υγεία. Μπορείτε να κάνετε για παράδειγμα ένα περίπατο, διαλογισμό, γυμναστική στο σπίτι, να διαβάσετε ένα βιβλίο .
• Μη διακόπτετε την επικοινωνία με τους φίλους σας και την οικογένεια σας και μοιραστείτε την αγωνία και τις ανησυχίες σας. Πολλοί άνθρωποι τρομοκρατούνται με την ιδέα της απομόνωσης. Ακόμα και αν συμβεί αυτό σκεφτείτε ότι είναι προσωρινό και ότι με την βοήθεια της τεχνολογίας δεν θα αποκοπείτε από τους οικείους σας.
• Σκεφτείτε θετικά και εστιαστείτε στα ωραία πράγματα που υπάρχουν στη ζωή σας.
• Μην αποστασιοποιείστε από τα συναισθήματα σας. Είναι φυσιολογικό να νιώθετε άγχος, αγωνία, ανησυχία στη παρούσα κατάσταση. Εκφράστε αυτό που νιώθετε. Για παράδειγμα μπορείτε να καταγράψετε με τη μορφή ημερολογίου τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας είτε να τα συζητήσετε με τους φίλους και τους αγαπημένους σας.
Πως επηρεάζονται τα παιδιά ;
Τα παιδιά έχουν σαν πρότυπο τους γονείς τους και επηρεάζονται από τη συμπεριφορά τους. Αν οι ενήλικες αντιδρούν με ηρεμία και αυτοπεποίθηση τότε το περιβάλλον είναι ιδανικό για αυτά. Όμως πολλά παιδιά μπορεί να αντιδράσουν στο άγχος που νιώθουν με διάφορους τρόπους όπως :
• Να κλαίνε ή να είναι υπερβολικά ανήσυχα.
• Να εκδηλώσουν συμπεριφορές που δε συνάδουν με την ηλικία τους όπως να ουρούν στο κρεβάτι τους.
• Διατροφικές διαταραχές ή διαταραχές ύπνου.
• Επιθετικότητα ή προκλητικές συμπεριφορές σε μεγαλύτερα παιδιά.
• Δυσκολία συγκέντρωσης.
• Ανεξήγητοι πονοκέφαλοι ή σωματικοί πόνοι.
• Αποφυγή δραστηριοτήτων που απολάμβαναν στο παρελθόν και θα μπορούσαν να κάνουν στις παρούσες συνθήκες.
Πως να βοηθήσετε τα παιδιά ;
• Αφιερώστε χρόνο για να εξηγήσετε στα παιδιά σας για τον ιό με σαφή και απλό τρόπο έτσι ώστε να σας καταλάβουν.
• Διαβεβαιώστε τα παιδιά σας ότι είναι ασφαλή γιατί τηρείται όλα τα προβλεπόμενα μέτρα. Επίσης εξηγείστε τους ότι είναι φυσιολογικό να νιώθουν αγωνία και άγχος γιατί και εσείς νιώθετε έτσι όμως είναι κάτι διαχειρίσιμο και παροδικό.
• Περιορίστε την έκθεση τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γιατί παρερμηνεύουν ότι ακούν και νιώθουν υπερβολικό φόβο επειδή αρκετά πράγματα δε τα καταλαβαίνουν.
• Προσπαθήστε να τηρείτε τη καθημερινή τους ρουτίνα. Αν τα σχολεία είναι κλειστά οργανώστε εσείς ένα πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει μαθησιακές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
• Φροντίστε να είστε ένα υγιές πρότυπο. Κρατείστε επικοινωνία έστω και τηλεφωνική με οικογένεια και φίλους και επίσης ακολουθείστε μια υγιή καθημερινότητα άσκησης, διατροφής και ύπνου.
Συναισθήματα ατόμων που έχουν βιώσει την εμπειρία της «καραντίνας».
Το να απομονωθείτε αναγκαστικά από τους οικείους σας επειδή αυτό αποφάσισαν οι ειδικοί είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη και στρεσσογόνα κατάσταση. Ο καθένας μπορεί να έχει ανάμεικτα και διαφορετικά συναισθήματα όπως :
• Ανακούφιση για το τέλος της περιπέτειας.
• Φόβο και ανησυχία για την υγεία σας και την υγεία των αγαπημένων σας.
• Άγχος λόγω της εμπειρίας που βιώσατε με αποτέλεσμα να μετράτε τη θερμοκρασία σας ή να θέλετε να σας εξετάσουν οι ειδικοί για τυχόν συμπτώματα του ιού.
• Λύπη ακόμα και θυμό γιατί το στίγμα της καραντίνας σας ακολουθεί καθώς διαπιστώνετε ότι πολλοί φίλοι ακόμη και αγαπημένοι σας αποφεύγουν εντελώς παράλογα.
• Αισθήματα ενοχής γιατί δεν μπορούσατε να εργαστείτε ή να να φροντίσετε τα παιδιά σας.
Είναι γεγονός ότι η καθημερινότητα έχει αλλάξει δραματικά αλλά αναρωτηθείτε τι σας φοβίζει περισσότερο η ασθένεια ή η αβεβαιότητα και οι ανεξέλεγκτες αλλαγές. Ο καλύτερος σύμμαχος είναι η σωστή ενημέρωση και η ψυχραιμία . Ας γίνει η δυσκολία ευκαιρία για ομαδικότητα και κοινωνική συστράτευση.
Πηγές :
1) Mental Health and Coping During Covid-19. Centers for Disease Control and Prevention.
2). Convid 19. 8 Ways to look after your mental health. Mental Health Europe.
Εικόνα : eforigi.com.gr
Επιβατιανού Αντιγόνη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
MSc in Counseling Studies, University of Edinburgh
Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία – Θεραπεία Σχημάτων
Email ꞉ info@ antigoniepivatianou.gr
