Η μειονεξία είναι ένα γενικευμένο συναίσθημα. Όσοι υποφέρουν από αυτό νιώθουν ανεπαρκείς και ανάξιοι να αγαπηθούν. Επειδή αφορά μια εσωτερική κατάσταση χωρίς πολλές φορές εμφανή εξωτερικά χαρακτηριστικά είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Τα περισσότερα άτομα νιώθουν ντροπή για αυτό το συναίσθημα τους και κατά συνέπεια υποφέρουν και από το φόβο να μην ανακαλύψουν οι άλλοι ότι νιώθουν μειονεκτικά. Όσοι βιώνουν αυτό το συναίσθημα δεν αντιδρούν πάντοτε με τον ίδιο τρόπο. Ορισμένοι δεν έχουν αυτοπεποίθηση και αισθάνονται ανασφαλείς, άλλοι φαίνονται φυσιολογικοί και άλλοι φαίνονται να είναι τόσο καλά που κανένας δεν μπορεί να πιστέψει ότι υποφέρουν.
Αιτίες δημιουργίας της μειονεξίας.
1) Επικριτικό ή τιμωρητικό οικογενειακό περιβάλλον
2) Απόρριψη και συναισθηματική αστάθεια από τον ένα ή και τους δυο γονείς
3) Ψυχολογική , συναισθηματική και σωματική κακοποίηση από ένα μέλος της οικογένειας
4) Συνεχείς συγκρίσεις και διακρίσεις σε σχέση με τα αδέρφια από την πλευρά των γονιών
5) Εγκατάλειψη της οικογένειας από τον ένα γονέα και δημιουργία ενοχών για το γεγονός αυτό
Πολλοί άνθρωποί οι οποίοι ένιωθαν μειονεκτικά κατά την παιδική τους ηλικία εξαιτίας της επικριτικότητας και των προσβολών των γονιών τους προσπαθούν να υπεραναπληρώσουν αυτό το συναίσθημα με το να θέτουν πολύ υψηλούς στόχους. Αγωνίζονται για την κοινωνική καταξίωση και την οικονομική επιτυχία γιατί θεωρούν ότι με αυτό τον τρόπο θα ξεπεράσουν το πρόβλημα τους. Πολλές φορές και οι γονείς που αντιμετωπίζουν και οι ίδιοι προβλήματα μειονεκτικότητας τα μεταδίδουν στα παιδιά τους με το να τα υποτιμούν συνεχώς , να τα απορρίπτουν και να επιδεικνύουν τις προσωπικές του επιτυχίες, με αποτέλεσμα να τους κάνουν να νιώθουν άχρηστοι και λίγοι.
Μειονεξία και ανάπτυξη ερωτικών σχέσεων
Το άτομο που υποφέρει από αυτό το συναίσθημα εμφανίζει κυρίως τα εξής χαρακτηριστικά στο τομέα των ερωτικών σχέσεων.
1) Αποφεύγει τις μακροχρόνιες σταθερές σχέσεις γιατί πιστεύει ότι έτσι δεν θα έρθει κάποιος τόσο κοντά του ώστε να διακρίνει τα ελαττώματα του.
2) Επιλέγει επικριτικούς συντρόφους που μπορεί να τον/ την κακομεταχειρίζονται συναισθηματικά, ψυχολογικά ή σωματικά γιατί νιώθουν ότι αυτού του είδους οι σχέσεις τους αξίζουν.
3) Δημιουργεί σχέσεις με ανθρώπους που θεωρεί κατώτερους και δεν τους αγαπάει για να μην χρειάζεται να ανησυχεί για το αν θα τον κρίνουν ή θα τον απορρίψουν
4) Προσελκύονται από συντρόφους που δεν μπορούν να τους δημιουργήσουν συναισθηματική ασφάλεια και μια σταθερή σχέση είτε γιατί ζουν σε άλλη πόλη, είτε γιατί είναι παντρεμένοι είτε λόγω άλλων αντικειμενικών δυσκολιών.
Έχει μεγάλη σημασία να συνειδητοποιήσει το άτομο ότι η μειονεξία την όποια αισθάνεται δεν βασίζεται συνήθως σε ένα πραγματικό ελάττωμα. Καθοριστικός παράγοντας δεν είναι η τυχόν ύπαρξη έστω και κάποιου ελαττώματος αλλά ο τρόπος με τον οποίο τον αντιμετώπιζαν οι γονείς του και άλλα μέλη της οικογένειας του. Αν τον αγαπούσαν , τον εκτιμούσαν και τον αποδέχονταν για αυτό που πραγματικά είναι με τα προτερήματα αλλά και τις αδυναμίες του, είναι σίγουρο ότι δεν θα ένιωθε ανάξιος. Η απαλλαγή από το συναίσθημα της μειονεξίας δεν είναι εύκολη διαδικασία καθώς όσο μεγαλύτερη ήταν η απόρριψη και η επίκριση από το οικογενειακό περιβάλλον τόσο πιο δύσκολη είναι και η αλλαγή. Μέσα από την ψυχοθεραπεία οι ασθενείς νιώθουν σιγα σιγά καλύτερα με τον εαυτό τους, αναγνωρίζουν την αξία τους και αρχίζουν να πιστεύουν ότι και οι άλλοι τους εκτιμούν και τους αγαπούν. Γίνονται λιγότερο επιθετικοί και περισσότερο δεκτικοί στο να δεχτούν την αγάπη. Μόλις το άτομο συνειδητοποιήσει ότι η μειονεξία που νιώθει δεν αποτελεί ένα πραγματικό γεγονός αλλά είναι μια κατάσταση που του καλλιέργησαν οι γονείς με την αυστηρότητα και την επικριτικότητα τους τότε και η θεραπευτική του πορεία θα είναι αποτελεσματική.
Επιβατιανού Αντιγόνη
Συμβουλευτική ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
MSc in Counseling Studies, University of Edinburgh
Email ꞉ info@ antigoniepivatianou.gr
http꞉ // www. antigoniepivatianou.gr
